Brunssum

Is een stad en gemeente in het zuidoosten van Nederlands Limburg. De gemeente telt 28.577 inwoners (31 maart 2015, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 17,30 km².

Naast Brunssum, zijn de buurtschappen Rumpen, Treebeek, Bouwberg en De Kling of Onder-Merkelbeek in de gemeente Brunssum opgegaan.

Brunssum maakt deel uit van het bestuurlijke samenwerkingsverband Parkstad Limburg en ligt in de Oostelijke Mijnstreek. De partnergemeente van Brunssum is het Duitse Alsdorf.

Bezienswaardigheden

Brunssum heeft een aantal bezienswaardige gebouwen en monumenten.

• Aan de Dorpstraat liggen enkele oude boerderijen, die aan het agrarische verleden van de gemeente herinneren.
• Aan de Grachtstraat ligt het oude gasthuis uit 1781.
• De modernistische Heilige Gregoriuskerk, de vierde parochiekerk in deze plaats, werd anno 1963 gebouwd naar een ontwerp van Gottfried Böhm, die in 1986 de Pritzker-prize won.
• Aan de Kloosterstraat ligt het voormalige Groene Kruisgebouw uit 1934 in de stijl van het Nieuwe Bouwen. Het is een zeer goed bewaard gebleven voorbeeld van deze architectuurstroming en heeft dan ook de status van rijksmonument. Momenteel is in dit gebouw een advocatenpraktijk gevestigd.
• In het noordoosten van de gemeente lag vroeger het Kasteel Op Gen Hoes (of Genhoes), waarvan tegenwoordig alleen nog een (recent gerenoveerde) vleugel resteert.
• De Brunssummer Molen is een bovenslagmolen en uit de 15e eeuw.
• Op het Lindeplein, voor het nieuwe gemeentehuis van Brunssum staat een achttiende-eeuwse Oostenrijkse grenspaal, weliswaar niet op zijn oorspronkelijke plaats. Identieke grenspalen zijn ook te vinden op het grondgebied van de gemeente Landgraaf, en de plaatsen Moelingen, Wezet (Visé) en Lieze (Lixhe) in België. Ze markeerden de grens tussen De Republiek en de Oostenrijkse Nederlanden, waarvan Brunssum deel uitmaakte. Aan het Lindeplein staat ook het oude Raadhuis.
• De kerk St. Vincentius à Paolo in de wijk Rumpen is de eerste kerk die ontworpen is door de architect Frits Peutz.
• De oude Sint-Clemenskerk van Merkelbeek, thans op het grondgebied van Brunssum.
• De Bovenste Hof en de Onderste Hof, twee historische hoeves aan de Merkelbekerbeek.
• Op 21 januari 2009 wezen de ministers van OCW en VROM het gebied Mijnkoloniën Brunssum, dat bestaat uit vijf mijnwerkerswijken en twee parken uit de mijnperiode die aan elkaar zijn verbonden door het oude mijnspoortracé, officieel aan als beschermd dorpsgezicht. Zie Rijksbeschermd gezicht Mijnkoloniën Brunssum en ook de Lijst van rijksmonumenten in Brunssum.
• Eind november 2010 werden de plannen voor een mega-attractiepark aan de oostkant van Brunssum bekendgemaakt. Het nog op te richten attractiepark kreeg de naam Grand Canyon Park Brunssum[1], de eerste van zeven natuurattractieparken die samen de naam Nature Wonder World moeten krijgen.
• In juni 2012 werd het openluchttheater in het Vijverpark heropend. Het openluchttheater dateert uit 1951 en was ontworpen door architect Bergmans in opdracht van De Staatsmijnen. Het heeft 400 zitplaatsen en tussen de tribune en het podium ligt een kleine vijver, die bedoeld is om het geluid van het podium naar de tribune te versterken.